BÁNH TRUNG THU - NGUỒN GỐC VÀ Ý NGHĨA

Tết Trung thu, ngày Tết của sự đoàn viên, Tết của thiếu nhi. Mỗi quốc gia khác nhau đều có nét văn hóa riêng biệt cho ngày lễ đặc biệt này với các món ăn truyền thống của Quốc gia, dân tộc. Bánh trung thu là một món ăn không thể thiếu mỗi dịp Tết Trung thu. Tuy quen thuộc đến vậy nhưng không phải ai trong chúng ta cũng hiểu rõ nguồn gốc và ý nghĩa của món bánh này. Hôm nay, hãy cùng Mega Milky tìm hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của những chiếc bánh Trung thu trong dịp rằm tháng 8 nhé!

1. Nguồn gốc bánh Trung thu

Nguồn gốc của bánh Trung thu vốn xuất phát từ Trung Quốc nhưng tại chính quê hương của chiếc bánh này, cũng có rất nhiều giả thiết về sự ra đời của món bánh không thể thiếu vào dịp rằm tháng 8. Có giả thuyết cho rằng từ thời Ân, Chu, ở vùng Chiết Giang đã có loại bánh kỷ niệm Thái sư Văn Trọng, gọi là bánh Thái sư. Đây có thể coi như là "thủy tổ" của bánh trung thu. Đến thời Tây Hán, Trương Thiên đi Tây Vực mang về Trung Quốc hạt mè, hạt hồ đào (walnut), dưa hấu làm nguyên liệu cho loại bánh này, nên nó còn được gọi là bánh hồ đào.

Đến thời Đường, ở thành phố Tràng An có những tiệm bánh trứ danh. Tương truyền có một đêm Trung thu, Đường Huyền Tông và Dương Quý Phi ăn bánh hồ đào, thưởng ngoạn trăng rằm, Đường Huyền Tông chê tên bánh không hay nên đặt tên là bánh nguyệt (mặt trăng) cho thơ mộng hơn. Từ đó về sau người Trung Quốc gọi nó là bánh mặt trăng.

Đến thời nhà Tống, tập tục ăn bánh trung thu đã rất thịnh hành trong giới quý tộc. Thậm chí, thú vui quý tộc này còn đi vào hàng loạt bài thơ ca nổi tiếng thời bấy giờ. Tuy nhiên, vào thời này, đó vẫn chỉ là thú vui xa xỉ, chưa phổ biến rộng rãi trong nhân dân.

Sau đó, những chiếc bánh sẽ được truyền đi khắp nơi và trở thành phương tiện liên lạc cho quân khởi nghĩa. Sau khi khởi nghĩa thắng lợi, người Trung Quốc lấy việc làm bánh này vào ngày rằm tháng 8 để cùng nhau thưởng thức vào dịp Trung Thu hàng năm như một cách kỷ niệm cuộc khởi nghĩa năm ấy, lâu dần nó trở thành một phong tục truyền thống của nhân dân.

Bánh Trung thu là một loại bánh nướng có nguồn gốc từ Trung Quốc

Riêng ở Việt Nam, cũng có một sự tích về chiếc bánh Trung thu dân dã hơn, phù hợp với các em thiếu nhi hơn so với nguồn gốc mang màu sắc chính trị của Trung Quốc. Sự tích này gắn liền với hình ảnh Chị Hằng – Chú Cuội. Theo đó, khi Thiên đình tổ chức cuộc thi làm bánh ngày rằm, Cuội với tài nấu ăn rất giỏi đã giúp Chị Hằng làm ra loại bánh nướng với nhiều nguyên liệu như: trứng, mè, thịt, lạp xưởng, hạt sen…

Bánh Trung Thu truyền thống ở Việt Nam gồm có 2 loại là bánh nướng và bánh dẻo. Nhân bánh có mặn, có ngọt, đủ vị thể hiện sự ấm áp, ngọt ngào của gia đình. Bánh có hình dáng tròn đầy tượng trưng cho sự sum họp, đoàn viên, bên trong ngập các loại nhân thể hiện sự viên mãn, sung túc. Bánh trung thu hiện đại phần lớn là sự cách tân kiểu dáng là nguyên liệu của nhân bánh, nó có thể là đậu xanh, khoai môn, jambon, các hương liệu như: cà phê, socola, các loại trái cây... Thập kỷ 1980 xuất hiện các kiểu bánh trung thu được làm lạnh (bánh dẻo lạnh). Những năm gần đây còn xuất hiện loại bánh trung thu dành cho người ăn kiêng (bánh trung thu chay).

Cuối cùng, thành phẩm những chiếc bánh thơm phức ra lò, những đứa trẻ ăn đều khen ngon. Khi đến thời hạn trở lại thiên đình, Hằng Nga đã đem loại bánh trên để dự thi, giành giải với món bánh chưa được đặt tên, sau đó được Ngọc Hoàng đặt là bánh Trung thu và ban cho nàng một điều ước như đã hứa.

2. Ý nghĩa bánh Trung thu

Theo như nguồn gốc kể trên, và theo dòng chảy của sự giao thoa văn hóa, bánh Trung thu được du nhập vào Việt Nam, dù là bánh nướng hay bánh dẻo cũng đều có những ý nghĩa riêng của nó.

Bánh trung thu nướng và bánh trung thu dẻo với hai tông màu sắc khác biệt, còn có tên gọi khác là Nguyệt Bính hay bánh Vầng Trăng, là hai loại bánh Trung thu truyền thống thịnh hành nhất với ý nghĩa khác nhau:

Bánh trung thu nướng: với lớp vỏ màu cánh gián mang ý nghĩa là dù có trải qua bao khó khăn trong cuộc sống thì vẫn luôn có người thân bên cạnh, chở che cho ta. Thưởng thức bánh nướng sẽ thấy mùi thơm đặc trưng của nước đường cháy hòa quyện cùng nhân bánh ngọt vừa, bùi béo bên trong.

Bánh trung thu nướng biểu tượng luôn có người thân bên cạnh, chở che cho ta

Bánh trung thu dẻo: có hình dáng vầng trăng tròn biểu tượng cho sự đoàn viên, hạnh phúc viên mãn của ngày họ được bước sang một trang sử mới, ngày mà những người con, người chồng, người cha chinh chiến được trở về nhà đoàn tụ cùng gia đình, cộng thêm màu trắng ngà của bánh thể hiện tình yêu chung thủy, sắt son của vợ chồng dành cho nhau. Bánh dẻo được làm từ bột nếp rang chín nhồi với nước đường, nước hoa bưởi thơm lừng và đẹp long lanh đến nỗi không nỡ thưởng thức.

Bánh trung thu dẻo biểu tượng cho sự đoàn viên

Nhân bánh mặn, ngọt, đủ vị thể hiện sự ấm áp, ngọt ngào của gia đình bên ta.

Bên cạnh đó, bánh nướng bánh dẻo truyền thống của Việt Nam thường có hai hình vuông và tròn.

Bánh trung thu hình tròn: trong phiên âm tiếng Hán là “viên”, biểu tượng cho hình dáng của vầng trăng trong ngày rằm tháng 8, ý chỉ sự đoàn viên, mang ý nghĩa của sự vẹn nguyên, đủ đầy, sự đoàn tụ viên mãn của gia đình trong ngày tết này.

Bánh trung thu hình vuông: đại diện cho hình dáng trời đất, hướng đến sự tự do và hạnh phúc của con người. Sau này có thêm loại bánh cá chép tượng trưng cho tài lộc, thịnh vượng, sự phát triển vượt bậc. Nhìn chung, dù có nhiều thay đổi về hương vị nhưng ý nghĩa chung của bánh Trung thu vẫn không thay đổi qua năm tháng.

Điểm nhấn của bánh trung thu nướng chính là những quả trứng muối tượng trưng cho trăng rằm. Vị mặn của trứng muối trung hòa với vị ngọt của các nguyên liệu tưởng chừng không ăn ý nhưng lại “trung hòa” thơm ngon, hấp dẫn; giống như thông điệp mà loại bánh này muốn gửi gắm. Cuộc sống có thể xảy ra những khó khăn, thử thách, nhưng nó không ảnh hưởng đến việc bạn ngắm nhìn thế giới này một lần nữa, nỗ lực một lần nữa, yêu thương bản thân một lần nữa.

3. Sự phát triển của bánh Trung thu

Bánh Trung thu truyền thống được nặn từ khuôn gỗ, nướng với nhiệt độ tiêu chuẩn lớp vỏ hoàn hảo, thơm mùi gỗ quyện trong hương thơm của nước đường, trứng và nhân bánh, tạo nên hương vị hấp dẫn, kích thích từ thị giác đến vị giác.

Bên cạnh các loại bánh Trung thu truyền thống với các loại nhân quen thuộc như: đậu xanh, khoai môn, thập cẩm, hạt sen…, theo nhịp phát triển và nhu cầu người tiêu dung, nhiều loại bánh Trung thu hiện đại được cho ra đời với sự sáng tạo về hình thức và nguyên liệu. Có thể kể đến bánh Trung thu trà xanh, bánh Trung thu Tiramisu, bánh Trung thu lava trứng chảy…

Bánh trung thu hiện đại như một làn gió mới trong nền ẩm thực Việt, bánh trung thu hoa nổi được thực khách săn lùng vì quá đẹp mắt, thu hút đến lạ kỳ.

Bánh trung thu hiện đại như một làn gió mới trong nền ẩm thực Việt

4. Ý nghĩa của việc tặng bánh Trung thu

Ngày nay, việc tặng bánh trung thu trong tháng Tám như một truyền thống với nhiều người. Bánh trung thu không chỉ là chiếc bánh tình thân mà còn là thức quà tặng ý nghĩa tốt đẹp về sự đoàn viên, lòng biết ơn cùng những mối thâm tình bền chặt.

Tặng bánh Trung thu như là tặng cả ân tình, là một nét văn hóa đậm tính nhân văn của người Việt. Chính vì vậy, mỗi dịp Tết Trung thu, người người, nhà nhà đều dành thời gian, tâm huyết chọn mua các hộp bánh chất lượng cả về mẫu mã, hương liệu, hình thức chiếc hộp để dành tặng cho người thân, bạn bè, đối tác…

Tặng bánh trung thu trong tháng Tám như một truyền thống với nhiều người

Thậm chí, ngày nay nhiều lớp học làm bánh được mở ra nhằm giúp các anh chị có thể tự tay làm tặng những chiếc bánh thơm dẻo, chứa chan tình cảm dành cho những người thân thương. Đồng thời, đó còn là sự thể hiện của tấm lòng hiếu thảo, thương yêu, trân mến những giá trị văn hóa cổ truyền.

Trung thu đến rồi, chở yêu thương đi muôn lối cùng chiếc bánh Trung thu đầy ắp tình cảm nhé. Hôm nay, bạn hãy cùng gia đình mình thưởng thức bánh, uống trà, quây quần xem con cháu chơi đùa, tán gẫu những chuyện của cuộc sống. Chúc bạn và gia đình có một mùa Đoàn viên ấm cúng, yêu thương, hạnh phúc đong đầy.